Ντε Κίρικο, Τζόρτζιο

(Giorgio de Chirico, Βόλος, Ελλάδα 1888 – 1978). Ιταλός ζωγράφος. Σπούδασε στην Αθήνα και αργότερα στο Μόναχο, όπου ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για τα ρομαντικά, φασματικά και ονειρικά τοπία του Άρνολντ Μπέκλιν. Το 1911, ύστερα από σύντομη, διαμονή στην Ιταλία, εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου γνώρισε τον Πικάσο και τον Απολινέρ. Οι αφαιρέσεις του κυβισμού και οι διαλύσεις των μορφών του υπερρεαλισμού, του προσέφεραν ορισμένα θέματα, με τα οποία δημιούργησε ένα πρωτότυπο όραμα. Έτσι από το 1913 άρχισε να παρουσιάζει πίνακες με παράξενα κτίρια (συνδυασμένα με πανύψηλες ανθρώπινες σκιές σαν φαντάσματα και εξωπραγματικές προοπτικές φυγές), περίεργα αντικείμενα (τρίγωνα, λαστιχένια γάντια, κουτιά από μπισκότα), τοποθετημένα τυχαία σ’ ένα ειρωνικό παιγνίδι και (από το 1915) ανδρείκελα, που ολοκληρώνουν τη θεματουργία της «μεταφυσικής ζωγραφικής», όπως ο ίδιος την ονόμασε. Από το 1915 ο Ν. παραμένει στην Ιταλία. Εκεί έλαβε μέρος στο φουτουριστικό κίνημα, μελέτησε την τέχνη της Αναγέννησης και σε μία έπαυλη στο Φιέζολε συνέχισε τη μελέτη των έργων του Μπέκλιν. Στη Φεράρα συναντήθηκε με τον Καρά, τον Ντε Πίζις και τον Μοράντι. Η υποβλητική σκηνογραφία αυτής της «πόλης της σιωπής», μαζί με τις προηγούμενες εμπειρίες του, συντέλεσαν στη δημιουργία της περίφημης σειράς Πλατείες της Ιταλίας. Στην ίδια εποχή ανήκουν οι πίνακες με μυθικά άλογα και οι ονειρικές μυθολογικές σκηνές με ήρωες, αρχαίους πολεμιστές και φαντάσματα. Το 1919-20, υποστηριζόμενος από τη φιλοσοφική σκέψη του αδελφού του Αντρέα (γνωστού με το ψευδώνυμο Αλμπέρτο Σαβίνιο) συμμετείχε στη Ρώμη στην κίνηση Πλαστικές Αξίες, συνεργαζόμενος με τον Μπρόλιο, τον Καρά, τον Τσέκι και άλλους στο ομώνυμο περιοδικό (Valori Plastici). Επιστρέφοντας το 1924 στο Παρίσι ενέτεινε, με τη σειρά των ανδρείκελων, τον υπερρεαλιστικό χαρακτήρα της τέχνης του. Οι δύο μεγαλύτεροι εκπρόσωποι του υπερρεαλισμού, ο Μπρετόν και ο Κοκτό, έγραψαν ενθουσιαστικές κριτικές για το έργο του και από τότε θεωρήθηκε στη Γαλλία ο πρωτεργάτης, σχεδόν ο προφήτης του κινήματος αυτού. Στην πραγματικότητα τα έργα της «μεταφυσικής» περιόδου του Ν. αντιπροσωπεύουν μια από τις υψηλότερες στιγμές της σύγχρονης τέχνης, αλλά απέχουν πολύ από τις υπερρεαλιστικές ιδέες και μεθόδους. Ο Ν. από το 1935 στράφηκε δυστυχώς προς έναν σκηνογραφικό νατουραλισμό που απηχεί κατά τρόπο εξωτερικό το ύφος του Ντελακρουά και των μεγάλων ζωγράφων του 17ου αι. Τα παλιά του θέματα έχουν φθαρεί και αναλώνονται σε μια επίδειξη τεχνικής και έντονων χρωμάτων. «Οι Μούσες», ένα από τα χαρακτηριστικότερα έργα του Ντε Κίρικο. Ο Τζόρτζιο Ντε Κίρικο, στο σπίτι του στη Ρώμη, ανάμεσα σε πίνακές του. Τζόρτζιο Ντε Κίρικο: «Ο Μάντης» (1915), από τους πρώτους πίνακες της μεταφυσικής περιόδου. Τζόρτζιο Ντε Κίρικο: «Άλογα στην ακρογιαλιά», θυμίζει παλαιότερη περίοδο του καλλιτέχνη.